O depresji mówi się coraz częściej, choć przez wiele lat był to temat wstydliwy, o którym głośno się nie rozmawiało. Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją to okazja do tego, by zainteresować się tą chorobą i przełamać krążące negatywne stereotypy.
23 lutego to Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją, który w naszym kraju obchodzimy od 2001 roku. Jest to okazja do tego, by szerzyć wiedzę na temat tej choroby i związanych z nią zaburzeń. Właśnie w tym dniu więcej mówi się o leczeniu, by zachęcić chorych do podjęcia terapii. Niezwykle istotne jest budowanie w pacjentach przekonania, że ta choroba nie ma nic wspólnego ze słabością czy nieudolnością. Bynajmniej! Zgłoszenie się do specjalisty jest aktem odwagi i pierwszym krokiem do walki o poprawę jakości swojego życia.
Symbolem walki z depresją jest średnik. Dlaczego właśnie on?
Jeśli spojrzymy na niego jako na znak interpunkcyjny, to jest to coś pomiędzy przecinkiem i kropką. Oddziela dwa zdania (jego logiczne części), jednak nie robi tego w sposób jednoznaczny jak kropka, ale wyraźniej niż zrobiłby to przecinek. W środowisku osób chorych na depresję średnik jest symbolem tego, że osoby te jeszcze walczą, jeszcze się nie poddały. Nie oddzielają się od życia kropką. Często zdarza się, że chorzy, którzy podjęli terapię, tatuują sobie średnik np. na nadgarstku.
Depresja to choroba
Przez lata utarło się, że depresja to taka chandra – słowo obecnie już mało używane, bo zastąpione zostało potocznym „łapaniem doła” na określenie spadków nastroju. Taki dołek psychiczny często spowodowany jest przygnębiającą pogodą, trudnościami w szkole czy w pracy, długotrwałym stresem, kłopotami w relacjach z innymi ludźmi itp. I jest to mieszcząca się w normach reakcja psychiki człowieka na tego typu problemy. Dołek psychiczny możemy powiązać z czynnikiem, który go wywołał. Ma on też charakter tymczasowy – czyli mija, w czym możemy mu „pomóc” bez konieczności podejmowania terapii czy leczenia farmakologicznego.
Inaczej jest z depresją. Jest to choroba i posiada ona swój kod w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Kiedy chorujemy na serce, idziemy do kardiologa. Kiedy choruje psychika, też powinniśmy się udać do specjalisty. Niekoniecznie musimy zaczynać od lekarza, czyli psychiatry. Warto zacząć od wizyty u psychologa, który – jeśli w trakcie terapii rozpozna schorzenie wymagające leczenia farmakologicznego – może zasugerować wizytę u lekarza.
Problem w tym, że ludzie boją się psychiatry – może nawet bardziej niż dentysty. Na co dzień słyszymy przecież komentarze, że tam chodzą ludzie „nienormalni, wariaci, psychiczni”… Te krzywdzące stereotypy wpływają na nasz lęk przed psychiatrą, co w konsekwencji prowadzi do tego, że trafiamy pod opiekę specjalisty, kiedy nasz stan jest już bardzo poważny. A czasami jest już za późno.
Bo nie oszukujmy się – nieleczona depresja to choroba śmiertelna. Ale jest to też choroba, z którą można wygrać. Dlatego więc warto podjąć z nią walkę.
Depresja a podeszły wiek
Jak wskazują badania, depresja – obok otępienia – jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym występującym u osób w wieku podeszłym. Według szacunków z jej powodu cierpi 15% osób po 65. roku życia (źródło: Grodzicki T., Kocemba J., Skalska A. Geriatria. Gdańsk: Via Medica; 2007).
Nie jest to jednak choroba łatwa do zdiagnozowania, ponieważ na objawy u pacjenta ma wpływ wiele schorzeń, na które cierpi choćby z powodu zaawansowania wieku. Do tego dochodzi też naturalnie postępujący proces starzenia się organizmu, szczególnie zmiany w mózgu.
Takie nałożenie się objawów nazywane jest depresją maskowaną. Jak sama nazwa wskazuje, objawy jej towarzyszące zazwyczaj kojarzone są z innymi schorzeniami. Jak mówi Justyna Soroka, psycholog ze Szpitala Miejskiego nr 4 w Gliwicach:
Zdarza się, że w przypadku osób starszych depresja mylona jest z chorobami otępiennymi, np. demencją. Warto skonsultować się z geriatrą lub psychogeriatrą, który oceni, w jakim stopniu stan pacjenta wynika z otępienia i czy istnieją podstawy do diagnostyki w kierunku depresji. Właściwie dobrane leki mogą zdecydowanie poprawić jakość życia seniora.
Na co więc zwrócić uwagę, jeśli podejrzewamy, że osoba starsza z naszego otoczenia może chorować na depresję? Istnieje kilka symptomów, które mogą na to wskazywać, a jeśli utrzymują się co najmniej przez dwa tygodnie, powinna nam się zaświecić lampka ostrzegawcza. Bądźmy wyczuleni m.in. na:
- Obniżony nastrój przez większość dnia, utrzymujący się niemal codziennie.
- Utrata zainteresowania dotychczasowym hobby, aktywnościami, które sprawiały przyjemność.
- Zaburzenia snu – utrzymująca się bezsenność lub nadmierna senność w ciągu dnia.
- Ogólne zmęczenie, brak energii do działania.
- Obwinianie się, obniżanie własnej wartości.
- Nieustające rozmyślanie o śmierci i/lub samobójstwie.
W sieci pojawia się jednak wiele pseudo-porad publikowanych przez osoby popularne, celebrytów, dziennikarzy. Zawsze zwracajmy uwagę na źródło cytowane przez autora i pamiętajmy o tym, żeby je zweryfikować! Korzystajmy z opracowań naukowych rzetelnych organizacji (jednym ze światowych autorytetów jest Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne; www.dsm5.org), a w razie wątpliwości, skonsultujmy się z lekarzem lub psychologiem.
Jeżeli specjalista zdiagnozuje depresję u pacjenta, nie jest to koniec świata. Z tą chorobą można żyć, walczyć, a nawet zwyciężyć. Kluczem jest odpowiednio dobrana terapia. Może ona przyjąć formę psychoterapii, leczenia farmakologicznego lub obu tych metod łącznie w odpowiednio dobranych proporcjach.
Aktywności wspierające walkę z depresją
Nie tylko przy rozpoznanej depresji, ale także w ramach profilaktyki zdrowia psychicznego, warto zwrócić uwagę na odpowiednią długość i jakość snu, czyli tzw. higiena snu, która w dużym stopniu wpływa na ogólne samopoczucie każdego człowieka. Ogromną rolę odgrywa też aktywność fizyczna oraz umysłowa, a także nasze relacje z innymi ludźmi.
Poszukując miejsc oferujących różnego rodzaju zajęcia – gimnastyki, tańca, aquarobiku, wycieczek krajoznawczych, treningów mentalnych, rozrywek umysłowych itp. – warto rozejrzeć się za działającymi w naszej okolicy uniwersytetami trzeciego wieku, klubami seniora czy centrami aktywności seniora. Aby ułatwić to poszukiwanie, zapraszamy do skorzystania z wyszukiwarki na naszej stronie: https://www.senioralna.malopolska.pl/wyszukiwarka-wsparcia-seniorow/
Pamiętajmy, że chorzy na depresję często tę chorobę ukrywają przed otoczeniem, przykrywają uśmiechem. Pozostańmy wyczuleni na najdrobniejsze nawet sygnały wysyłane przez naszych bliskich, by nie przegapić momentu, kiedy niezbędne będzie skorzystanie z pomocy specjalisty.
W ramach obchodów Ogólnopolskiego Dnia Walki z Depresją życzymy wszystkim odwagi w sercu, by zawalczyć o swoje dobre samopoczucie i zdrowie psychiczne!
